Dieta łatwo strawna z ograniczeniem substancji pobudzających wydzielanie soku żołądkowego.
Żywienie we wrzodach żołądka.
1. Zastosowanie diety:
- w chorobie wrzodowej żołądka i XII-cy
- w przewlekłym nadkwaśnym nieżycie żołądka
- w refleksie żołądkowo – przełykowym
(przez zwiększone wydzielanie kwasu solnego więcej się go dostaje do przełyku, nasilając objawy refleksu)
- w dyspepsjach czynnościowych żołądka
( dolegliwości niemające podłoża zmian organicznych)
2. Cele diety:
- dostarczenie pacjentowi wszystkich niezbędnych składników odżywczych i energii
- ograniczenie produktów i potraw pobudzających wydzielanie kwasy solnego
- neutralizowanie soku żołądkowego
- nie drażnienie chemiczne, mechaniczne i termiczne błony śluzowej żołądka
- ochrona chorego narządu
3. Dieta powinna dostarczyć pacjentowi:
2000-2400 kcal z tym, że wartość energetyczną ustala się indywidualnie dla każdego pacjenta.
4. Tabela produktów i potraw zalecanych, zalecanych w ograniczonej ilości i przeciwwskazane.
Grupy produktów | Produkty zalecane | Produkty dozwolone w ograniczonej ilości | Produkty przeciwwskazane |
Produkty zbożowe | Pieczywo pszenne, jasne, czerstwe, drożdżowe o półcukiernicze, płatki owsiane, kukurydziane, makarony drobne, ryż biały | Pieczywo cukiernicze | Pieczywo żytnie, razowe, świeże, chrupkie, graham, sojowy, pieczywo chrupkie, słonecznikowy, ryż brązowy, musli, otręby |
Produkty nabiałowe Jajka | Mleko do 2% tłuszczu, jogurty, maślanka, napoje mleczne, ser twarogowy chudy, serki homogenizowane Jajecznica na parze, na miękko | Ser twarogowy półtłusty, kefir, | Sery żółte, pleśniowe, mleko kwaśne, maślanka Smażone, jajecznica |
Mięso | Królik, kurczak, indyk, schab, polędwica, młoda wołowina chuda cielęcina | Wołowina, chuda wieprzowina, serca, | Kura, gęś, kaczka, baranina, dziczyzna, tłusta wieprzowina, peklowane, konserwy, |
Wędliny | Gotowane z kurczaka, gotowane z indyka, chuda wieprzowina, galaretka z kurczaka, polędwica | - | Podroby, tłuste, suszone, podsuszane, peklowane, parówki |
Tłuszcze | Oleje, oliwa z oliwek, masło, olej sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, rzepakowy, tłuszcze lekkostrawne | Margaryna miękka | Smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, |
Ryby | Pieczone w folii, w rękawie, chude: dorsz, sola, szczupak gotowane | Młody karp, makrela, leszcz | Zapiekanki rybne, paluszki rybne, tłuste, węgorz, łosoś, sum, szprotki, smażone, wędzone, pieczone, marynowane |
Warzywa | Gotowane, przetarte, marchew, pomidor bez skórki, sałata, buraczki, szparagi dynia, kabaczki, natka pietruszki, seler, korzeń pietruszki, | Brokuły, kalafior, fasolka szparagowa, groszek zielony, szpinak, sałata zielona, | Świeży ogórek, kapusta kiszona, strączkowe, papryka, rzodkiewka, kiszone, kapustnę, grzyby, warzywa zasmażane, marynowane, solone, |
Ziemniaki | Gotowane, w postaci puree | Pieczone, gotowane w całości, | Smażone Np frytki, krążki |
Owoce | Przetarte, Bez skórki i pestek, Jabłko bez skórki, cytrusy, brzoskwinia, morele, truskawki, | Suszone śliwki, melon | Kwaśne, kiwi, czarna i porzeczki, agrest, mandarynka, wiśnia, czereśnie, gruszki, orzechy, owoce suszone, marynowane, |
Zupy | Mleczne, rosół jarski, krupnik chudy, zupy przecierane, owocowe rozcieńczone, zaprawiane: maką+smietana, jogurt, mleko, zaciągane żółtkiem 80”C | Owocowe nie rozcieńczone, chudy rosół z cielęciny | Grochowa, fasolowa, kapuśniak, ogórkowa, żurek, mocne buliony, na mocnych wywarach warzywnych, na kościach, zawiesiste, zaprawiane kwaśną śmietaną, pikantne, z roślin strączkowych |
Sosy | Owocowe, pietruszkowe, koperkowe, pomidorowy, potrawkowy | Grzybowy, musztardowy, chrzanowy, cebulowy | |
Napoje | Słaba herbata, soki owocowe i warzywne rozcieńczone z wodą lub mlekiem, kawa zbożowa, wody niegazowane | Herbata owocowa, i herbata ziołowa | Kawa naturalna, kapuczino, kakao, czekolada, mocna herbata, alkohol, napoje gazowane, kwaśne soki |
Przyprawy | Pietruszka, koper, kwasek cytrynowy, cynamon, wanilia, | Jarzynka, sól, przyprawy ziołowe, melisa, | Pieprz, ocet, liść laurowy, bazylia, zioła prowansalskie, ziele angielskie, musztarda, papryka ostra, kostki bulionowe |
Desery | Biszkopty, przetarte owoce, kisiele, budynie, galaretki, musy, musy z kaszy manny, desery mało słodzone, | Kremy | Babka, ciasta czekoladowe, ciasta, bita śmietana, torty, batony, ciasta z masą, z dużą ilościom cukru, chałwa, Słone, orzeszki, paluszki, |
Dodatki do pieczywa | Masło, twarożek, jaja na miękko, jajecznica na parze, pasta z cielęciny, drobiu, | Margaryna miękka, miód, marmolada, chude wędliny: szynka, polędwica, drobiowe, parówki cielęce, łagodny ser podpuszczkowy, pasztet domowy | Tłuste wędliny, konserwy, salceson, kiszka, smalec, dżemy, jaja na twardo. |
Potrawy półmięsne i bezmięsne: | Budynie z drobnych kasz, warzyw i mięsa, makaron nitki z mięsem, risotto, leniwe pierogi, kluski biszkoptowe, kluski francuskie, | Zapiekanki a kasz, warzyw i mięsa, kluski z ziemniaków i sera, | Potrawy smażone na tłuszczu, Np.: placki ziemniaczane, kotlety, krokiety, bigos, fasolka po bretońsku, |
W największym stopniu produkty i potrawy działające na wydzielanie soku żołądkowego to:
Mocne rosoły, buliony, galarety, wywary grzybowe, woda gazowana, napoje kwaśne, nierozcieńczone soki z owoców i warzyw, napoje alkoholowe (wino, piwo), kawa prawdziwa, mocna herbata, oraz produkty marynowane, peklowane, wędzone, Eliminuje się także: potrawy pikantne, słone, smażone, pieczone, ostre przyprawy, produkty wzdymające, ciężko strawne, długo zalegające w żołądku.
Zalecenia:
Potrawy powinny mieć konsystencję papkowata.
Posiłki należy spożywać regularnie, w małych objętośiach, w miłej atmosferze, bez pośpiechu
5 razy dziennie
Powinny być podawane o umiarkowanej temperaturze (niegorące i zbyt zimne) chroni to przed przekrwawieniem błony śluzowej żołądka.
5. Techniki sporządzania potraw:
Dozwolone: | Przeciwwskazane: |
Gotowanie w wodzie, na parze, w kombiwarach, duszenie bez obsmażania na tłuszczu | Grill, smażenie, pieczenie. |
6. Przykładowy jadłospis:
I Śniadanie | Kawa zbożowa z mlekiem Bułka czerstwa z masłem Galaretka z drobiu Herbata |
II Śniadanie: | Jogurt brzoskwiniowy |
Obiad: | Zupa jarzynowa przetarta z grzankami Mięso mielone- gotowane Z sosem beszamelowym Ziemniaki puree Kabaczki puree Napój owocowy |
Podwieczorek: | Kisiel truskawkowy |
Kolacja: | Makaron nitki z twarożkiem I jabłkiem pieczonym Herbata z mlekiem |
Dieta w chorobie wrzodowej
Chorobą wrzodową nazywamy ubytki błony śluzowej żołądka i dwunastnicy. Jeśli ból pojawia się ok. 30 min po jedzeniu - mamy najczęściej do czynienia z chorobą wrzodową żołądka, jeśli 1-3 godz. po jedzeniu, w nocy lub nad ranem - z wrzodami dwunastnicy.
Należy do najczęściej występujących schorzeń przewodu pokarmowego na całym świecie. Pojawia się na ogół u ludzi w wieku 25-55 lat, mężczyźni chorują trzykrotnie częściej niż kobiety. Cechą charakterystyczną tego schorzenia, szczególnie wrzodów dwunastnicy, jest zależność od pory roku - zaostrzenie objawów obserwuje się zwykle wiosną i jesienią.
Na rozwój choroby wrzodowej są bardziej narażone osoby palące papierosy, zażywające niesterydowe leki przeciwzapalne (np. aspirynę), pijące alkohol, żyjące w stresie oraz te, których krewni też cierpią na to schorzenie (podłoże genetyczne). Niekorzystne jest również nieregularne spożywanie posiłków. Ponad 95% przypadków wrzodów dwunastnicy i ok. 70% wrzodów żołądka jest ściśle związane z zakażeniem Helicobacter pylori - bakterią niszczącą warstwę ochronnego śluzu, co doprowadza do stanu zapalnego o charakterze przewlekłym, który może trwać latami, powodując owrzodzenia.
Chorobę wrzodową leczy się farmakologicznie i za pomocą właściwej diety. Obecnie przeważa pogląd, że restrykcyjna dieta jest konieczna tylko w okresie zaostrzeń objawów, a gdy one ustępują, można powrócić do normalnego żywienia, wykluczając te produkty, które powodują dolegliwości ze strony układu trawiennego (wzdęcia, bóle brzucha).
Najważniejsze zasady diety
· Twoje pożywienie powinno być pełnowartościowe. Szczególnie ważna jest odpowiednia ilość białka, składników mineralnych i witamin, zwłaszcza w okresie nasilenia objawów chorobowych.
· Jedz posiłki w niewielkich porcjach, co 2-3 godziny. Jest to ważne w czasie zaostrzenia choroby, gdyż zapobiega obciążeniu żołądka, umożliwiając szybkie gojenie wrzodu.
· Pamiętaj o rozdrabnianiu spożywanych produktów. Ich mielenie lub przecieranie ułatwia trawienie.
· Zrezygnuj ze smażenia potraw i spożywania wywarów mięsnych. Wywołują nadmierne wydzielanie soku żołądkowego. Najlepsze jest gotowanie, zwłaszcza na parze, pieczenie w folii, duszenie bez obsmażania.
· Zastąp przecierami i sokami warzywno-owocowymi świeże warzywa i owoce. Dotyczy to szczególnie okresu zaostrzenia choroby, w którym trzeba zapewnić organizmowi odpowiednią ilość witamin i składników mineralnych.
· Wyeliminuj z jadłospisu ciężko strawne produkty. Wywołują bóle brzucha, wzdęcia i zgagę. Należą do nich m.in. nasiona roślin strączkowych, kapusta, pieczywo ciemne, wędzone wędliny, ryby wędzone, niedojrzałe owoce.
· Nie jedz zbyt gorących potraw. Może to spowodować przekrwienie błony śluzowej żołądka, dlatego dania i napoje powinny mieć umiarkowaną temperaturę.
· Ogranicz ilość przypraw w posiłkach. Dotyczy to zwłaszcza wszystkich przypraw ostrych, takich jak pieprz, papryka, musztarda, gorczyca, chili, curry. Niewskazany jest również ocet, jak i produkty go zawierające, np. ogórki konserwowe, grzybki marynowane. Natomiast są polecane przyprawy łagodne (koperek, wanilia, sok z cytryny, kminek), nie pobudzające wydzielania soku żołądkowego.
· W okresie remisji (ustąpienia objawów) nie zapominaj o częstym i regularnym jedzeniu urozmaiconych posiłków. Dania powinny być niewielkie, spożywane w stanie odprężenia nerwowego, powoli (trzeba żuć dokładnie, co najmniej 20 razy), o ustalonej porze, a ostatni lekki posiłek - bezpośrednio przed snem.
· Unikaj używek. Kawa i mocna herbata silnie pobudzają wydzielanie soku żołądkowego. Dotyczy to również alkoholu, który dodatkowo podrażnia błonę śluzową żołądka, oraz tytoniu - zmniejsza ukrwienie śluzówki wyściełającej żołądek i dwunastnicę.
