1. Zastosowanie diety:
- w chorobach wątroby, marskości wątroby, przewlekłym zapaleniu wątroby, WZW
- w chorobach trzustki
- we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego
- kamicy pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych
2. Celem diety jest:
● dostarczenie wszystkich niezbędnych składników odżywczych i energii.
● nie drażnienie mechaniczne, chemiczne i termiczne chorego narządu.
● ograniczenie tłuszczu i cholesterolu
● ograniczenie błonnika
● ochrona chorego narządu
● poprawa stanu zdrowia pacjenta.
● poprawa samopoczucia psychicznego i fizycznego pacjenta.
3. Dieta ta powinna nam dziennie dostarczać
Ok. 2000 – 2200 kcal z tym że dieta ustalana jest indywidualnie wg pacjenta
4. Produkty spożywcze zalecane w diecie:
● Produkty zbożowe: pieczywo pszenne, pieczywo mieszane, bułki pszenne, mąka ryżowa, mąka pszenna, ryż biały, kasza manna, kasza jęczmienna, sucharki ryżowe, makarony drobne, płatki owsiane i kukurydziane
● Nabiał: ser twarogowy chudy, serki homogenizowane, jogurt naturalny do 1,5% tłuszczu, serki wiejskie typu light, mleko, maślanka, kefir do 1,5% tłuszczu, jogurty z niską zawartością tłuszczu,
● Mięso: indyk, królik, cielęcina, polędwica, kurczak bez skóry, ogranicza się:chudy schab, chuda szynka,chuda wołowina, chuda wieprzowina
● Wędliny: drobiowe, cielęce, łagodnie przyprawione, chude, gotowane, polędwica
● Ryby: dorsz, mintaj, miruna, łosoś, lin, sola, szczupak, flądra, mintaj, gotowane, pieczone w rekawie
● Dodatki do pieczywa: miód, dżemy, marmolady, powidła
● Warzywa: gotowane: ziemniaki, pomidor bez skórki, marchew, buraczki, kabaczki, dynia, pietruszka, seler, sałata, brokuły, szparagi
● Owoce: w ograniczonej ilości: dojrzałe, bez skórki, cytrusy: (cytryna, pomarańcza, mandarynka, grejpfrut), jagody, jabłka, morele, truskawki, brzoskwinie, winogrona bez pestek, kiwi,
● Jajka: tylko białka
● Przyprawy: sok z cytryny, cukier (ograniczony), zielona pietruszka, kminek, wanilia, melisa, majeranek, w ograniczonej ilości: sól, słodka papryka, bazylia tymianek, pieprz ziołowy, jarzynka, ocet winny.
● Zupy: na chudych wywarach mięsnych i warzywnych, kalafiorowa, ziemniaczana, pomidorowa, brokułowa, krupnik
● Sosy: łagodne, zaciągane żółtkiem, zaprawiane masłem, zagęszczane skrobią ziemniaczaną lub pszenną, koperkowy, potrawkowy, cytrynowy,
● Desery: kisiel, galaretki, budyń, pieczone owoce, musy, ciasta biszkoptowe,
● Tłuszcze: ogranicza się: oleje roślinne (olej sojowy, rzepakowy, słonecznikowy, oliwa z oliwek), masło, margaryny miękkie.
● Napoje: herbata z cytryną, kawa zbożowa, koktajle mleczne, soki owocowe i warzywne rozcięczone z woda, wody mineralne nie gazowane.
5. Produkty przeciwwskazane w diecie:
● Produkty zbożowe: pieczywo gruboziarniste, pieczywo żytnie, pieczywo razowe, pumpernikiel, zwykłe pieczywo solone, musli, otręby, wyroby cukiernicze, ryż brązowy, kasze gryczane,
● Nabiał: sery żółte tłuste, sery topione, sery pleśniowe, sery smażone, ser typu: feta, fromage, sery wędzone,
● Mięso: tłuste gatunki mięs: kaczka, gęś, podroby( wątróbka, nerki, móżdżek, żołądek, ozorki), baranina, dziczyzna, tłusta wieprzowina (karkówka, żeberka, golonka), peklowane, wędzone,
● Wędliny: tłuste, ostro przyprawione, podrobowe ( kaszanka, salceson, pasztety, parówki), wędzone ( kabanosy, kiełbasy), konserwy, flaki!!
● Ryby: świeże,smażone, wędzone ( makrela, sardynki, szprotki), konserwy rybne, w zalewie octowej,
● Warzywa: kiszonki ( kiszone ogórki, kapusta), cebula, szczypiorek, papryka, por, rzodkiewka, rzepa, kalarepa
● Owoce: owoce z syropów, niedojrzałe, gruszki, czereśnie, wiśnie, śliwki, suszone, agrest, avokado, gruski, migdały,
● Jajka: sadzone, smażone, jajecznica, surowe, kogel mogel,
● Przyprawy: chilii, ocet, musztarda, majonez, ketchup, ziele angielskie, liść laurowy, chrzan, kostki bulionowe, pieprz, vegeta, jarzynka, curry,
● Zupy: na tłustych wywarach, grzybowa, grochowa, fasolowa, ogórkowa, kapuśniak, żurek, instant,
● Sosy: ostre, na wywarach mięsnych kostnych, zasmażane, grzybowy,
● Desery: ciasta z kremami, kremy, czekolada, cukierki, ciastka francuskie, pączki, drożdżówki.
● Tłuszcze: zwierzęce: smalec, łój, sadło, słonina
● Napoje: alkohole, kawa naturalna, mocna herbata, napoje gazowane, wody mineralne bogate w sód, i potas, czekolada i kakao,
6. Techniki sporządzania potraw:
Zalecane techniki sporządzania potraw:
о Gotowanie w wodzie i na parze,
о Pieczenie ( we folii, rękawie, pergaminie),
о Duszenie ( bez obsmażania),
Przeciwwskazane techniki sporządzani potraw:
о Smażenie,
о Grill,
о Rożen,
7. Wskazówki prozdrowotne:
- W przynajmniej w 3 posiłkach powinno pojawić się białko zwierzęce, (pełnowartościowe). Pochodzące z chudych gatunków mięs, mleka, jaj.
- Pacjent powinien regularnie spożywać posiłki.
- Pacjent powinien spożywać 5 posiłków dziennie.
- Posiłki powinny być małe objętościowo i częściej spożywane.
- Posiłki spożywane powinny być o umiarkowanej temperaturze ( nie mogą być gorące ani zimne)
- Eliminacja z diety pacjenta potraw ciężkostrawnych, długo zalegających w żołądku i wzdymających ( np. bigos, placki ziemniaczane, grzyby)
- Posiłki powinny być spożywane w miłej, spokojnej, bez stresowej atmosferze.
- Posiłki powinny być dobierane pod względem kolorystyki, estetyki, odpowiednio udekorowane.
- Potrawy powinny być łagodnie przyprawione,
- Rezygnacja z pikantnych potraw i ostrych przypraw.
- Ograniczanie soli do 5g na dobę
- Pacjent nie powinien podjadać między posiłkami
- Pacjent nie powinien spożywać alkoholi i palić papierosów.
- Pacjent powinien unikać produktów bogatych w sód ( sód zatrzymuje wodę w organizmie i podwyższa ciśnienie tętnicze). Występuje w takich produktach jak: wędzonki, konserwy, koncentraty- zupy w proszku, zupki instant, żółte sery, topione, słone przekąski- chipsy, krakersy, słone orzeszki, paluszki)
- Sól można zamienić przyprawami ziołowymi bądź też suszonymi warzywami.
- Pacjent powinien unikać fast foodów i spożywania posiłków w barach mlecznych, czy restauracjach.
- Przeciwwskazane są słone przekąski typu: paluszki, chipsy, krakersy, orzeszki solone.
- Ostre przyprawy( chili, ostra papryka) można zastąpić również przyprawami ziołowymi oraz słodką papryką.
- Nie podaje się zbyt dużej ilości węglowodanów przyswajalnych takich jak:
● Fruktoza ( w owocach)
● Glukoza ( słodycze)
● Sacharoza ( cukier)
Ich nadmiar w diecie może odłożyć się w postaci tkanki tłuszczowej.
- Pacjent powinien zmienić dotychczasowy tryb życia na bardziej aktywny fizycznie ( np.. jazda na rowerze, spacery, zakupy, yoging, basen), na ile to jest możliwe oraz prowadzić w miarę możliwie bez stresowy i spokojny tryb życia.
- Pacjent powinien ostatni posiłek (kolacja) spożyć najdłużej do godziny 19.00 i później nie podjadać między posiłkami!
- Kabanosa, jakąś przekąskę przed telewizorem można zastąpić jabłkiem, marchewką ( lubianym warzywem lub owocem)
